FOTO GALERIA

„Oto prawdziwy Izraelita, w którym nie ma podstępu” (J 1,47). Tak o Natanaelu (Bartłomieju) powiedział Jezus. Św. Bartłomiej był człowiekiem o wielkiej prawości serca i godnym Jezusowego zaufania, otwartym na działanie łaski Bożej. Został wybrany na jednego z dwunastu Apostołów.

Bartłomiej czy Natanael.

Nie ma jednoznaczności w Piśmie Świętym co do imienia tego Apostoła. Ewangeliści: Mateusz, Marek i Łukasz wymieniają Bartłomieja wśród Apostołów po Filipie. W Ewangelii św. Jana nie pojawia się imię Bartłomiej. Jest tam natomiast Natanael. Czytając cztery Ewangelie razem bibliści doszli do przekonania, że Bartłomiej i Natanael, to ta sama osoba.

Natanael w języku hebrajskim znaczy „Bóg dał”. Bar-Tholomai (stąd Bartłomiej) oznacza tyle co syn Tolomaja lub syn oracza. Apostoł najprawdopodobniej nazywał się Natanael Bar-Tholomai (czyli Natanael syn oracza).

Bartłomiej pochodził z Kany Galilejskie. Wszyscy pamiętamy z Ewangelii św. Jana opowieść o pierwszym cudzie dokonanym przez Jezusa na prośbę Maryi w Kanie Galilejskie – zamianę wody w wino. Niektórzy bibliści uważają, że to właśnie na weselu Bartłomieja doszło do tego zdarzenia (Bartłomiej był żonaty).

W tekście biblijnym nie znajdujemy nic więcej na temat Natanaela/Bartłomieja jako osoby, chociaż tak jak pozostali Apostołowie, został on na pewno wysłany przez Mistrza „do owiec, które zginęły z domu izraelskiego”, by głosić Królestwo Niebios, uzdrawiać chorych, wypędzać demony, wskrzeszać umarłych (Mt 10, 2-8).

Tradycja

Więcej o Bartłomieju wiemy z tradycji. Według jednego z pierwszych historyków kościoła, Euzebiusza z Cezarei Palestyńskiej, Bartłomiej ewangelizował w Indiach. Wspomina o tym grecki filozof Pantenus w ok. 200 roku po Chrystusie, który dotarł do Indii z misją niesienia Dobrej Nowiny i napotkał tam już wyznawców Chrystusa. Pokazali mu oni Ewangelię wg św. Mateusza w języku aramejskim, którą miał tam przynieść Apostoł Bartłomiej.

Inni pisarze starochrześcijańscy wśród miejsc do których dotarł Bartłomiej wymieniają: Arabię Saudyjską, Etiopię, Persję i Mezopotamię. Wg św. Jana Chrystostoma św. Bartłomiej zaniósł Dobrą Nowinę ludom Likaonii. Jednakże wcześniejsze źródła, sprzed III wielu po Chrystusie mówią o działalności Bartłomieja w Armenii.

Wg tradycji wschodniej Bartłomiej zginął w Armenii śmiercią męczeńską ok. roku 70 po Chrystusie. Uzdrowić miał tam córkę Polimpiusza i wyzwolić ją od złych duchów. Wdzięczny ojciec postanowił obdarować Bartłomieja kosztownościami, ten jednak nie przyjął cennych darów tłumacząc, że nie przybył po majątek lecz by opowiedzieć o prawdziwym Bogu i Jego Synu – Chrystusie. Bartłomiej nawrócił i ochrzcił całą rodzinę Polimpiusza i wielu innych, powołał Kościół i Polimpiusza uczynił jego pierwszym biskupem.

Pogańscy kapłani zemścili się za to na Bartłomieju. Z pomocą króla Astiagesa (brata Polimpiusza) zwabili go na dwór w Albanopolis (dzisiaj  Emanstahat) pod pozorem opowiedzenia o nowej wierze. Tu Bartłomiej został pojmany, rozpięty na krzyżu głową w dół i wystawiony na widok publiczny. Zdzierano z niego skórę, a mimo tak wielkiego cierpienia jeszcze przez kilkanaście godzin modlił się i nawracał ludzi. Król widząc to rozkazał ściąć mu głowę.

Relikwie

Sposób w jaki oddał życie spowodował, że Bartłomiej zaczął odbierać cześć jako męczennik za wiarę w Chrystusa. Ciało jego pogrzebano z wielką czcią i jako relikwie starano się je zachować przed zniszczeniem. Około 400 roku biskup Maruta przeniósł szczątki św. Bartłomieja do Majafarquim. Potem przeniesiono je do Dare w Mezopotamii (dzisiejszy Irak). W końcu w 838 r. relikwie spoczęły w Benewencie we Włoszech. Zbudowano tam wspaniałą katedrę, której patronem obrano oczywiście św. Bartłomieja. Tam pod mensą ołtarza umieszczono relikwie Apostoła. W 983 roku cesarz Otton III przeniósł część relikwii do ufundowanego przez siebie kościoła na Wyspie Tybertyńskiej i umieścił je w sarkofagu głównego ołtarza.

W Kościele rzymskokatolickim od VIII wieku święty Bartłomiej ma swoje wspomnienie 24 sierpnia.

Patron

Święty Bartłomiej jest patronem wielu rzemieślników: rzeźników, garbarzy, introligatorów, siodlarzy, szewców, tynkarzy, górników, krawców, piekarzy, sztukatorów, a we Florencji – sprzedawców oliwy, serów i soli; wzywany w przypadku chorób nerwowych, konwulsji i chorób skóry. Ponadto jest uważany za patrona bartników, pasterzy, właścicieli winnic, grzybiarzy i rolników.

Kult św. Bartłomieja datuje się od V wieku. W wieku VI powstają już pierwsze kościoły pod wezwaniem św. Bartłomieja (na wyspie Eolia).

W Polsce kult Bartłomieja istniał już w XII w. na Śląsku. Szczególnym nabożeństwem do św. Bartłomieja odznaczał się również Henryk Brodaty, który fundował kościoły pod wezwaniem tego Apostoła.

Atrybuty

Święty Bartłomiej w ikonografii zazwyczaj jest przedstawiany z trzema atrybutami. Pierwszym jest skóra, z której został odarty przez swoich oprawców, drugim jest nóż, którym to uczyniono, trzecim księga lub zwój – symbol działalności ewangelizacyjnej, ale również znak, że Bartłomiej-Natanael był dobrze wykształcony