Choć kojarzymy go przede wszystkim z ewangeliczną sceną niedowierzania w realność Zmartwychwstania Pana Jezusa, św. Tomasz Apostoł był ważnym ewangelizatorem odległych krain, zwłaszcza dzisiejszego Iranu oraz Indii. 3 lipca w liturgii obchodzimy jego święto.

Jego imię wymieniane jest w Ewangelii wg. św. Jana aż cztery razy, w każdym przypadku z charakterystycznym dla niego przydomkiem “Didymos” oznaczającego greckie słowo “Bliźniak”. Nie wiemy jednak dokładnie czyim bliźniakiem był Tomasz. Według jednych tradycji miał siostrę bliźniaczkę Lizję, według innej – brata bliźniaka, Eleazara.

Z całą pewnością Tomasz Apostoł był niezwykle popularnym świętym w pierwszych wiekach chrześcijaństwa, bowiem wiele miejsca w swoich pismach poświęcają mu zarówno Ojcowie Kościoła, jak i autorzy spisujący pisma apokryficzne. Tzw. Ewangelia św. Tomasza to niejedyny znany apokryf, były jeszcze choćby Apokalipsa Tomasza czy Dzieje Tomasza.

Z tradycji apostolskiej wiemy tyle, że św. Tomasz był zgromadzony z innymi uczniami i Maryją w Wieczerniku w dniu Pięćdziesiątnicy. Wiemy też, że później udał się do Królestwa Partów, na terenie dzisiejszego Iranu. Sami Partowie zresztą byli świadkami pierwszego publicznego głoszenia Ewangelii przez Apostołów, bezpośrednio w dniu Zesłania Ducha Świętego. Być może, Tomasz udał się do ich rodzinnego kraju razem z pierwszymi nawróconymi wówczas w Jerozolimie?

Z pism Ojców Kościoła wiemy też, że Królestwo Partów nie było jedynym miejscem ewangelizacji przez św. Tomasza. Potem udał się jeszcze dalej, bo na teren dzisiejszych Indii, gdzie zresztą jest bardzo czczony przez tamtejszych chrześcijan do dziś. Szczegółów tej podróży apostolskiej dostarcza wspomniany Apokryf “Dzieje Tomasza”. Według tej relacji Tomasz ok. 52 r. po Chrystusie miał wylądować na zachodnim wybrzeżu Malabaru i założyć tam siedem kościołów, pozostając z braćmi jako ich Apostoł. W 67 r. wybuchło na tym terenie prześladowanie chrześcijan, które ofiarą padł również św. Tomasz. Zamordowano go na przedmieściach dzisiejszego Madrasu, zwanego wówczas Calaminą. Do dziś znajduje się tam sanktuarium Apostoła, choć jego szczątki zabrano stamtąd już w III w. najpierw do Edessy, potem na wyspę Chios, aż wreszcie w 1258 do Ortony we Włoszech. 

Apostoł Tomasz jest patronem Indii, Portugalii, Rygi, Zamościa; architektów, budowniczych, cieśli, geodetów, kamieniarzy, murarzy, stolarzy, małżeństw i teologów.

W ikonografii św. Tomasz przedstawiany jest jako młodzieniec (do XIII w. na Zachodzie, do XVIII w. na Wschodzie), później jako starszy mężczyzna w tunice i płaszczu. W prezentacji ikonograficznej powraca wątek "niewiernego" Tomasza. Atrybutami Świętego są: kątownica, kielich, księga, miecz, serce, włócznia, którą go przeszyto, zwój.

www.stacja7.pl